Wetenswaardigheden rondom lezingen
Diligentia en Rijksmuseum Boerhaave
De Koninklijke Maatschappij voor Natuurkunde Diligentia heeft recent de banden aangehaald met het Rijksmuseum Boerhaave in Leiden. Het museum in de historische binnenstad van Leiden is uitgeroepen tot Europees museum van het jaar. De tentoonstelling van unieke wetenschappelijke objecten wordt effectief benut om de discussie over nut en relevantie van wetenschap te voeren. Het museum is vanaf 1 juni weer toegankelijk (reserveren on-line). Binnenkort wordt de tentoonstelling Besmet! geopend, waarvan de oorspronkelijk geplande opening op 15 april niet door kon gaan vanwege de gevaren van virusbesmetting. Graag moedigen wij u aan het museum te steunen door u aan te melden als Vriend of Liefhebber van het museum,
https://rijksmuseumboerhaave.nl/steun-het-museum/word-vriend/
Landingen op kometen
Prof. Marco Beijersbergen besprak in zijn lezing op 2 maart 2020 o.a. de succesvolle landing op komeet Ryugu, waarvoor hij instrumentarium ontwikkelde. Dit was niet de eerste keer dat wij mooie opnamen en interessante verhalen van komeetlandingen kregen. In oktober 2016 gaf Dr. Fred Jansen een gedetailleerd verslag van de ESA Rosetta missie, de video en het artikel van die lezing zijn terug te vinden in het lezingenarchief.
Fasecontrast microscoop van belang bij ontwikkeling elektronenmicroscoop
Prof. M.G. (Marin) van Heel refereerde tijdens zijn lezing o.a. aan de fasecontrast microscoop, uitgevonden door Frits Zernike. Die kreeg daarvoor de Nobelprijs in 1953. De theoretische inzichten in de fasecontrast microscoop zijn ook van direct belang voor de elektronenmicroscoop, het is dus een heel belangrijke ontwikkeling geweest. In 1948/49 sprak Zernike zelf in Diligentia hierover. De video opname van prof. van Heel en de teksten van de lezingen van prof. van Heel en prof. Zernike zijn te vinden in het lezingenarchief. De tekst van prof. Zernike is ook opnieuw gezet in het boekje Nobel Werk.
Van grensvlak fysica naar nanolithografie
Prof. J.M.W. (Joost) Frenken besprak in zijn lezing geavanceerd onderzoek ten behoeve van nanolithografie. Mede dankzij zijn werk beleeft ASML hoogtijdagen. Trouwe leden hebben dat kunnen ervaren bij de excursie in 2009 naar ASML, toen wij hoorden over het onderzoek aan extreem UV lithografiemachines, die toen nog in ontwikkeling waren.
Prof. Frenken was eerder te gast bij Diligentia in 1999, toen demonstreerde hij de Scanning Tunneling Microscope, waarmee een oppervlak op moleculair niveau "afgebeeld" kan worden. Aan dat werk, dat aan de basis lag van zijn huidige onderzoek, refereerde hij in de nieuwe lezing. "Dat gevoelige instrument zou ik nu niet meer kunnen demonstreren" vertelde hij na afloop. Gelukkig hebben we nog wel het manuscript over de STM, alsook die van zijn nieuwe lezing. Daarvan is bovendien een video-opname beschikbaar. Kijk hiervoor in het lezingenarchief.
Extreem geluk bij eerste detectie van zwaartekrachtgolven
De Nobelprijs voor Natuurkunde 2017 ging naar het onderzoek van zwaartekrachtgolven. Op 5 oktober 2015 hield prof. P.(Paul) Groot een lezing hierover: Zwaartekrachtgolven: bronnen en detectie. Bijzonder is, zoals hij in het artikel beschrijft, dat hij ten tijde van de lezing al wist van de eerste detectie van een zwaartekrachtgolf door Ligo op 14 september 2015, slechts 45 minuten na het in werking stellen van het systeem, maar dat nog niet mocht vertellen. Pas op 11 februari 2016 werd dat officieel bekend gemaakt en kon het in het jaarboek opgenomen worden. Er is ook een video opname van de lezing beschikbaar. U vindt het in het lezingenarchief.